- SALII
- I.SALIIGerman. populi qui et Franci dicuntur, quorum regio Franconia: Sidonius Apollin.------ Salius pede, falce Gelonus.Amm. Marcellin. l. 17. de Constantio scribens: Quibus paratis, petit primos omnium Francos, eos videlicet, quos consuetudo Salios appellavit. Althamerus a Sala fluv. dictos putat. Hi, Gallis expulsis, eorum sedes occupâtunt, Franciamque de suo nomine appellârunt. Saliorum vestigium in tractu Sallant manet, in Transisalania, iuxta Aam fluv. inter Isalam et mare Austrinum ad Occasum, et Westphaliam ad Ortum. Baudrand. Quibusdam Salit, vulgô Oldenzeel populus et oppid. German. in Transisalania regione inter Daventriam et Covordiam, in Teventia tractu, alias munitum. In ipso limite Westphaliae. Item prisci Provinciae populi, Strabo. Plin. l. 3. c, 4. Mela, etc.II.SALIIsacerdotes Martis, numero 12. a Numa Pompil. primum instituti, tunicis pictis, aeneôque pectoris tegmine exornati; sic dicti quod salientes ancilia per urbem circumferrent, Plut. in Numa: Ο῎νομα Σαλίου ἀπὸ τῆς ὀρχήσεως. Ovid. Fast. l. 3. v. 387.Iam dederat Saliis (a saltu nomina ducta.)Virg. Aen. l. 8. v. 663.Hîc exsultantes Salios, nudosque Lupercos.Saliorum 2. erant genera, antiquissimi Palatini dicti, atque a Rege Numa instituti, Παλατῖνοι Dionysio. His alios Collinos, sive Agonales nuncupatos Tullus Hostilius adiunxit, Dionys. Aliter tamen Servius eos distinguit: Duo, inquit, sunt genera Saliorum, ut in Saliaribus carminibus invenitur, Collini et Quirinales a Numa constituti, ab Hostilio vero Pavorii et Pallorii. Horum meminit Livius l. 1. c. 20. Numa Salios duodecim Marti legit, caelestiaque arma (quae ancilia appellantur) ferre ac per urbem ire canentes carmina cum tripudiis sollennique saltatu iussit. Hinc Saliaris, ut Saliare carmen, quod cantabatur a Saliis: et Saliares epulae, quae exhibebantur his sacerdotibus. Festus: His (Saliis) per omnes sacrorum dies, ubicumque manent, quia amplissimae ponuntur cenae, si quae aliae magnae sunt, Saliares appellantur. Horat. l. 1. Od. 37. v. 2.------ Nunc SaliaribusOrnare pulvinar DeorumTempus erat dapibus, sodales.I. e. optimis dapibus. Vide sis illic Interpretes, et Torrentium ad Sueton. Claud. c. 33. Vocantur quoque Salisubsuli a Catullo Epigr. 17. v. 6. Virgilius vero etiam Evandri temporibus cos fuisse dicit, l. 8. v. 285. nisi haec poeticâ licentiâ dixerit, ad sua tempora respiciens. Sic enim ille:Tunc Salii ad cantus, incensa altaria circumPopuleis adsunt evincti tempora ramis.Ubi videndus de la cerda. Nic. Lloydius. Saliebant autem, neque in altum neque in longum, sed pedes alternis attollendo, sicque ancilia ferentes, tripudiabant per urbem, sollennia cantantescarmina. Praesiliebat vero unus, ex co Praesul dictus, certasque adhibebat gesticulationes, ac corporis circumvolutiones; quod videntur dixisse amtruare, a trua, quod a τορύνη: Hinc reliqui Salii exemplum eius imitabantur; quod redamtruare vocatum. Lucillius, secundum emendationem Scaligeri,Praesul, ut amtruat, inde et volgu redamtruat olli.Vide Gerh. Ioh. Voss. de quat. Artibus Popular. c. 3. §. 48. et c. 4. §. 37. Fiebat id in Comitio quotannis, amictique illi erant tunicis versicoloribus et aeneis baltheis succincti. Unde praeter nomen Saliorum, data illis esse ait Ovid. Fastorum l. 3. v. 388.Armaque et ad certos verba canenda modos.Saltatores, quoque eosdem et Laudatores Deorum belli Preaesidum, appellat Dionys. Halicarn. l. 2. Legimus enim, praeterea, quae dicta, Togas nexisse fibulis, habuisse altiores pileos et desinentes in conum, accinctos fuisse gladiis, dextrâ lanceam virgamque, laevâ Thraciam gestâsse peltam, quam Ancile nominabant; Ad militum etiam modum gesticulabantur canente tibiâ, iam quidem simul, nunc per vices, interea canentes patrium Paeana. Et quidem, armatam istiusmodi saltationem, quae fiebat collisis ad scuta gladiis, a Curetibus inventam, tradiderunt nonnulli: quod alii Saoni, vel potius Salio acceptum ferunt, sed minus recte. In fine vero Paeanis, appellabant Mamurium. Coeterum Paeanes, qui canebantur ab iis, Iunonii, Minervii, Ianualii atque ita deinceps dicebantur, a nominibus Deorum, quorum laudes celebrabant: at in homines universos scripti vocabantur Axamenta, a verbo axare, quod nobis est nominare; vel, quia in axibus, i. e. tabulis, describebantur, Anton. Thysius Notis in A. Gellium l. 1. c. 12. Primum Saliare carmen composuisse fertur ipse Numa, qui ex Patricio ordine Salios primus instituit; illudque proin antiquissimum et idcirco obscurissimum fuisse, Cicero aliique passim testantur et multa vocabula ex eo a veterib. Grammaticis citata, probant, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 3. c. 20. Lege latâ liberos fuisse omnes et indigenas, quorum uterque Parens, cuiuscumque fortunae, in vivis esset, annotat Thysius loc. cit. Festum illorum incidisse in Panathenaea Graecorum mensemque Martium, celebratumque publice ad dies aliquot, per quos totâ Urbe choreas duxerint, usque in Forum, et Capitolium, aliaque loca, tam privata, quam publica, refert Dionys. l. 2. Quibus diebus, priusquam condita rursum essent ancilia, ominosum fuisse nubere, neque etiam Flaminicae Diali licuisse sese pectere atque ornate, Ovidius tradit loc. laudatô. Coetus Saliorum, dicebatur Collegium, cuius caput Magister Saliorum, item Praesul, vocitatus est, neque Tributis illi comitiis, ut alii Sacerdotes, sed a suis Collegis, cooptabantur, quemadmodum et Luperci, et Fratres Arvales, et Sacerdotes Galli, et Sodales Titii, Rosin. l. 3. c. 6. Quod autem hos Sacerdotes Herculi dedit Virgilius, cum inquit loc. cit.Tunc Salii ad cantus etc.recte quidem a Poeta id factum vult Macrob. l. 3. Saturnal. c. 12. eo quod Hercules apud Pontifices idem esset, cum Marte, et Chaldaei stellam Herculis, vocent, quam reliqui omnes stellam Martis appellant, etc. Sed et Virginum Saliarium meminit Sextus Pompeius, his verbis: Saliares Virgines Cincius ait esse conductitias, quae ad Salios adhibebantur; cum apicibus paludatae; quas Aelius Stilo scripsit sacrificium facere, in Regia, cum Pontifice, paludatas cum Pontificibus, in modum Saliorum. De Mamurio quod supra dictum, hinc est: Cum plura fierent ancilia, quibus caeleste id, quod Numâ regnante delapsum dixêre, intermisceretur, ne dignosci, et forte surripi posset, probatum maxime est opus Mamurii Veturii, qui praemii locô nihil aliud petiit, quam ut suum nomen inter carmina Salii cantarent. Vide Aldum Manutium de Quaesitis per Epistolam l. 2. Rosin. loc. cit. Alios, nec non supra. Ut pauca subiungam de Pileis retro memoratis horum Sacerdotum, seu Apicibus, ut alii vocant, formam corum fuisse κωνοειδῆ, sive metalem, docet Dionys. Πίλους, inquiens, ὑψηλοὺς εἰς χῆμα συναγομεν´ους κωνοειδῆ, οὓς Ε῞λληνες κυρβασίας καλοῦσι, Pileos altos in formam coni coeuntes, Graecis Cyrbasias dictos. Varro l. 6. de LL. Tutulatos vocat; unde et Festus de meta, Tutulus pileus lanatus metali formâ: et astipulantur nummi antiqui. Vide Philipp. Rubenium Electorum l. 2. c. 25. ubi de sacris Apicibus: cum Tiara Persarum aliquid commune habuisse, observat Dionys. l. 2.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.